از قدیم‌الایام و در همه مکاتب فلسفی، می‌توان رد پای دو گروه تفکر را مشاهده کرد؛ گروه نخست «ذات‌گرایان» هستند که به شناخت نفس و ماهیت پدیده‌ها فارغ از کارکرد اجتماعی آن می‌پردازند و می‌کوشند تبیینی از چیستی مفاهیم آن ارائه دهند. در مقابل «کارکردگرایان» قرار دارند که وجه اصلی تمرکز خود را بر کارکرد‌های پدیده قرار می‌دهند و اثرات آن را بر محیط پیرامونی و جامعه مورد سنجش قرار می‌دهند. گرچه شناخت ماهیت دین فی نفسه مهم بوده و چارچوب مکتب را تشکیل می‌دهد (کارکردگرایان اهمیتی به چیستی و حقانیت پدیده نمی‌دهند؛ تنها اثراتش را بررسی می‌کنند)، اما قابلیت‌های دین اسلام در حوزه کاربردی آنچنان گسترده است که حتی با منطق کارکردگرایان نیز می‌توان اهمیت و حجیت دین را از حیث فایده بخشی دنیوی، اثبات کرد.

حرکت تاریخی اسلام شیعی در زمان‌های گوناگون بر یک محور اصیل اسلامی استوار بوده است؛ تلاش برای استقرار حکومت بر مبنای آموزه‌های سیاسی اسلام. این تلاش عملی گسترده، مستمر و جدی از سوی مسلمانان و آن هم با هدف نهایی تشکیل حکومت، در درونمایه، ریشه و کنه خود چنین پیامی دارد که این کنش عملی باید مبتنی بر سلسله‌های آموزه‌های نظری باشد. آموزه‌هایی که از یکسو مؤید و از سویی دیگر مشوق و محرک چنین کنشی باشند. این برداشت از آموزه‌های اسلامی مبتنی بر تفسیری از دین در میان مسلمانان است که به طور اختصار می‌توان از آن با عنوان «اسلام سیاسی» یاد کرد.

امام موسی کاظم علیه‌السلام می‌فرمایند: بكوشید كه اوقات شبانه روز خود را در چهار بخش تنظیم کنید:
بخشی  برای مناجات با خدا.   بخشی برای تامین هزینه زندگی.   بخشی برای همنشینی با برادارن و دوستان مورد اعتمادی که با صفای باطن در عیب زدایی شما سهم دارند.

و بخشی نیز برای لذت جویی از حلال.